میراثِ بر باد رفته!

از بختِ بدِ این گوردخمه! 

دکتر کامیار عبدی استاد باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران هم سهل الوصول بودن این اثر باستانی را عامل تمام بدبختی های آن می داند و در این رابطه به ایسنا می گوید: چندسال پیش بود که در یکی از سفرهایم به کرمانشاه این گوردخمه را از نزدیک دیدم. گوردخمه ای که برخلاف اکثر گوردخمه هایی که در منطقه غرب کشور هستند و در دل صخره های مرتفع کنده شده اند، سهل الوصل است. از شانس بد این گوردخمه سازنده اش آن را در مکانی قابل دسترس ایجاد کرده، بگونه ای که به راحتی می توان به آن دست پیدا کرد تا این شرایط امروز برایش رقم بخورد. همان زمان هم سرنگ و وسائل تزریق معتادین، آشغال، یادگاری نویسی و جای آتش روشن کردن را در آن دیدم و این روزها هم که خبر می رسد که جای کارتن خواب ها و معتادین شده است. 

وی در ادامه حرف هایش بااشاره به قدمت و اهمیت باستانی این گوردخمه می گوید: تا دهه های 1960 تا 1970 میلادی گفته می شد که این گوردخمه مربوط به دوره ماد است که مبنای این نظر هم این بود که در  سال 1920 اولین بار هرتسفلد آن را مربوط به دوره ماد دانسته بود. از این دهه ها به بعد گاهی آن را مربوط به دوره هخامنشی و گاهی هم مربوط به دوره بعد از هخامنشی می دانستند. با این وجود آنچه که مسلم است هنوز روشی که بطور قطع بگوید مربوط به چه دوره ای از تاریخ است وجود ندارد، مگر آنکه حدود پنجاه سال دیگر که روش های جدیدی برای تعیین زمان دقیق این گوردخمه ها ایجاد شود. 

استاد باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه این گفت و گو به بیان راهکارهایی برای نجات گوردخمه باستانی روانسر می پردازد و می گوید: باتوجه به اینکه بیشتر گوردخمه ها مانند گوردخمه روانسر در داخل اراضی منایع طبیعی واقع شده اند، برای همین فکر می کنم میراث فرهنگی باید نامه نگاری هایی با دولت داشته باشد و درخواست کند که این اراضی را از منابع طبیعی بگیرد و در اختیار میراث فرهنگی قرار دهد تا برنامه نجات آن را شروع کنند. همچنین گروهی از مرمتگران بناهای تاریخی را از تهران به روانسر بیاورند تا رنگ آمیزی های آن را پاک و شکستگی هایش را ترمیم کنند. در نهایت هم می توان با بیرون راندن کارتن خواب ها و حصارکشی اطراف این بنا یک نگهبان آنجا گذاشت و بازدید از آن را بلیط فروشی کرد تا اینگونه نجات پیدا کند که فکر می کنم کار پیچیده ای نباشد، اما کمی همت می خواهد که متاسفانه در مسئولین میراث فرهنگی ما همت چندان وجود ندارد.

وی بخش پایانی سخنانش را اینگونه به پایان می رساند و می گوید: فکر می کنم بعد از خوزستان و فارس، کرمانشاه دارای بیشترین آثار تاریخی در کشور باشد، چه از نظر آثار صخره ای و چه محوطه های تاریخی. بنابراین میراث فرهنگی باید برخوردی قاطع تر داشته باشد تا این اتفاق ها تکرار نشود.... 

در خاتمه باید گفت، همانطور که دکتر کامیار عبدی در بخشی از سخنانش به این موضوع اشاره کرد، شاید تعدد آثار تاریخی در کرمانشاه باعث شده تا مسئولین میراث فرهنگی بخشی از این آثار را به حال خود رها کنند، این درحالی است که برخی شهرها آرزوی  داشتن یکی از این میراث تاریخی را دارند. نمونه دیگری از وضعیت نامطلوب برخی از آثار تاریخی استان، بنای سنگی "سان رستم" در جنوب شهر کرمانشاه است که آن هم وضعیتی مشابه گوردخمه روانسر دارد و سالهاست مورد بی توجهی مسئولین میراث فرهنگی قرار گرفته است.

منبع: ایسنا